Ön bilgi edinmek için ve litoloji ayrımı yapmak için hava fotoğrafları ilk bakışta işe yarayabilir. Artık teknoloji ilerlediği için hava fotolarına gerek kalmadı gibi bişey.
Ama öğrenciler için litoloji ayırt etmek önemlidir. Bu yazıda çok basit jeoloji haritası yapımının ne kadar basit olduğunu göreceksiniz.
bu uygulamada google earth den aldığım görüntü ile nasıl kaba bir jeoloji haritası yapılır onu anlatacağım.
herşey çok basit. gerekenler
hava fotoğrafı yerine google earth
haritayı yapmak için de surfer
1-Surferı açıp “new plot” seçeneğine giriyorsunuz sonra görüntünüzü kopyalayıp surfera yapıştırdıktan sonra sağ tıklayıp lock position diyorsunuz. yani fotoğrafı programda sabitliyorsunuz.
2- Sonra fotoğrafa jeoloji gözlüğü ile bakıyorsunuz. fotoğraf bu;
3- Hadi hep birlikte bakalım;
Basit fotojeoloji kuralı var bilmemiz gereken. Bitkiler geçirgen kayaların üzerindeki topraklarda yetişir. daha doğrusu kaya geçirgen ve gözenekli olduğu için daha kolay ayrışır ve toprak oluşturur. sonra üzerine tozlaşmayla bitki gelir gelişir. (tarım da buralarda yapılır)
burada anlamamız gereken şey geçirgenliğin hangi kayada oluştuğunu bilmemiz gerekir. sahamıza bakıyoruz burası Kula volkanik jeoparkı.
demek ki sahamızda sedimanter kayalar yok ama geçirgen kayalar var.. başa dönersek eğer, volkanik kayalar yıllar sonra zaman faktörünün etkisiyle günlenerek yüzeyden itibaren geçirgen olmaya başlar.. ve üzerlerinde toprak oluştururlar toprağın şartlarına göre üzerlerinde bitki yetişir ya da yetişmeyebilir
fotoğrafta bitki gördüğümüz yerler geçirgen birimler. mesela ekilmemiş tarlalar var. buralar da aynı birimler olarak kabul edebiliriz.(geçirgen – P, geçirgen olmayan imP)
siiiimsiyah bir volkan ve lav akıntısı var gördüğünüz o siyah kayalar ne olabilir? hangi kaya siyah ? gabro- bazalt-şeyl: bu üçünden hangisi volkanik-yüzey kayacı? BAZALT (B) – Volkan konisinde bitki gelişmiş demek ki volkan söndükten sonra baya bi zaman geçmiş ki kayalar ayrışmış buna da (b’) dedim
lav akıntısının ortasından dere geçmiş. dere nereden geçer ? : ALÜVYON birimlerden dere akar. aktığı yere alüvyonunu bırakır. (a)
başkaaa başka bişey göremiyorum.. gören varsa aydınlatsın.
özetlersek
B: Bazaltlar: üzerinde bitki yok: siyah renkli: volkan konisinden itibaren lav akıntısı halinde
a: Alüvyon: üzerinde bitki var: açık renkli: lav akıntısının içerisinden- ortasından geçiyor
b’: Günlenmiş bazaltlar: üzerinde bitki var: volkan konisinin kendisi
P: Geçirimli birimler: litolojiyi bilmiyoruz ama üzerinde ot bittiği için geçirgen diyoruz: kahverenkli birimler/toprak
imP: Geçirimsiz birimler: P birimleriyle aynı renkte ama üzerinde ot bitmeyen birimler.
Burada dikkat etmeniz gereken şey, lavların aktığı yer, barajın olduğu yer. yani lavın gittiği yerden sonrası baraj önü olduğu için oralar hep yeşil genel eğimimiz lavın aktığı yön ve barajın kapaklarının önü.
alttaki fotoyu haritalaştıralım hadi.
fotoğrafta eğimlerden yükseltiyi de görebilmişsinizdir heralde. haritadan sonra kesit alır daha güzel ortaya çıkarırız herşeyi.
şimdi
surfera yapıştırdığımız fotoyu kilitledikten sonra durum tam olarak şu;
1 Numaralı kısımdaki araçlarla haritamızı çizeriz
2 Numaralı kısımda çizdiklerimize ayar veririz.
2 numaranun hemen üzerinden layerları görürüz.
2 numaralı kısımdan “polygon” u seçelim ve ilk iş olarak bazaltları çizelim
çizerken şunu farkettim, tarım alanı olan yerlerle olmayan yerler birbiri arasında çok geçişli
bu yüzden ben P +imP= yer yer geçirimli birim diyeceğim p’ ile göstereyim
Haritayı yaparken simgelemeyi unutmuşum. Ama oldu bence;
Nasıl yapacaksınız. 1 numaralı kısımdan poligonu seçeceksiniz kayaçları çizeceksiniz. kayaçlar bittikten sonra polyline ı seçeceksiniz dereleri çizeceksiniz
her çizdiğiniz poligonu 2 numaralı kısımdan içini dolduracaksınız istediğiniz renk, istediğiniz dolgu simgesi ile. sonra da yan tarafa bi dikdörtgen açıp açıklamalar kısmını yapacaksınız. herşey aynı.
Coreldraw a göre daha basit bir program bu. 
unuttuğum bi yer varsa söyleyin yav 🙂