Bir tektonikçi olmasam da azıcık jeolojiden anlıyorum. Ama hangi fayda deprem olacağını bilemiyorum. İşte bunu tektonikçiler biliyor. Ben bildiğim kadarıyla, kendi çıkarımlarımı buraya yazayım. Bu yazdıklarım twit olarak attıklarımın derli toplu halidir.
Ben İskenderundaki 7 küsürlük depremden önce küçük bir deprem hissettiğimi twitterdaki sohbet odasında belirtmiştim. Beni kurtaran Deniz abi ise 2 tane küçük depremin olduğunu söylemişti. Ben hastaneden çıktıktan sonra Cenk Hoca’nın FOX’ta yaptığı açıklamaları internetten izlediğimde 1 tane küçük depremden bahsettiğini gördüm ve bu adam bu işi biliyor dedim. Daha sonra FLU TVde süper bir anlatım yaptı. Neyse..
İskenderun’u sallayan 2 tane küçük depremden bahsediyorsak eğer, bu depremler 4.5 civarında olmalı. Çünkü ev hafiften sallanmıştı. Hani o deprem mi oluyor lan diye düşünürken evet deprem oluyor dediğiniz ana kadar geçen süre çok azdı. Yani hissedilebilir bir depremdi bu ve Eğer İskenderun merkezli değilse 4 küsür büyüklüğünde olmalı ki İskenderun sallansın.
Bir de faylar konusu var. Hatay tam bir fay cehennemi içerisinde bulunuyor. Hatayı etkileyen 5 faydan 4ü Hatay’dan geçiyor. Literatürde bu faylar genel olarak adlandırılıyor. DAF ve Ölüdeniz diye ama Ölü Deniz fayı Hatay’a girince çatallama yapıyor yani fay dağılıyor. Tek bir hat üzerinden kalemle çizilmiş gibi gitmiyor. Hatay’a girdikten sonra bi kısmı DAF’a bağlanıyor, bi kısmı orada kesiliyor ve Gaziantepe daha yakın olan Doğu Hatay fayı devam ediyor. Karadaki faylar bunlar bi de Kıbrısın Güneyinden Samandağ’a giren bir fay ile Kıbrıs’ın Kuzeyinden Mersin ve Adana’dan geçen bir fay var. Bu fayın karadaki kısmı Ceyhan depremini üreten fay oluyor. Bir de Gürol Hoca’nın Anadolu Çaprazı olarak adlandırdığı Kahramanmaraş taraflarındaki üçgen yapan fay var bu son depremlerden birinin olduğu fay orada.
Ben hastaneden çıkıp eve geldikten sonra fayları takip ettiğim kadarıyla, 6.4lük bir Samandağ depremi oldu. Kıbrısın güneyinden giren fayın karadaki kesiminde. Daha sonra bu fay enerjisini tam boşaltamadı ve denizin içerisinde bir deprem daha oldu. Sonra artçılar hep bu Hatay’ın içerisinden geçen faylarda olurken bir yandan da K.Maraş, Malatya, Elazığ, Bingöl, Adıyaman gibi yerlerde oldu.
Buradan ne anlıyorum;
Kahramanmaraşta olan deprem, Hatayı silip süpürdüyse, Arap plakasının batı kenarı toptan hareket etti. Bu depremler İsrail’den bile hissedildi. Sonra bu hareket Artçılarla Malatya, Elazığ, Bingöl ve Adıyaman’da devam ettikten sonra Erbil’deki jeolog arkadaşımdan Erbilde 4 küsürlük deprem olduğunun haberi geldi. Bu şunun kanıtıydı;
Etiyopya ve Mısır’daki Nubia kratonu Arap plakasını kuzeye sürüklerken Kızıldenizdeki açılma arap plakasını doğuya doğru hareket ettiriyor, Ama arap plakasının batı kenarındaki hareketi kuzeye doğru. Aslında arap plakası Türkiyeye Hataydan giriş yaptığında kuzeye doğru hareket ederek giriyor ama Doğu Anadolu ve Kuzey Irak ile İran’daki Zagroslarda bu hareket doğuya kayıyor. Genel olarak baktığımızda Arap plakası Türkiyenin altına KD yönlü giriyor. Erbil’de olan deprem ise K.Maraş ve Samandağ depremlerinden sonra Tüm arap plakasının Türkiye’nin altına toptan girmesi demek olduğu anlamına geliyor. E bu sadece böyle mii kaldı? Hayır.
Le Pichon Anadolu bloğunun 4 metre batıya kaydığını açıklamıştı haberlerde. Aniden 4 metre batıya kayma bu sefer Anadolu plakasının cevap vermesine yol açtı.
Konya’da bi kaç deprem oldu ve obruk oluştu daha sonra Sivas-Gürün, Niğde-Obruk, Kayseri-Hacılar ve Yahyalı ile İstanbulda küçük depremler oldu.
Yani bu mini depremler ile Anadolu kıtası yerini bulmaya başladı. Çünkü Aniden olan 7lik K.Maraş depremleri Anadolu kıtasının götünü rahatsız etmişti.
Burada 2 tane sonuç var.
1-Hatay’ı etkileyen 5 fayın 4ü Hatay içerisinde ve fayl depremleri kendi aralarında 5 fay içerisinde aktarıyor. Yıkıcı bir küçük Samandağ depremi gibi deprem olacaksa bu 5 faydan birinde olacak 4’ü Hatayda ise %80 ihtimalle Hatay’daki bi fayda olacak. Ama tektonikçiler hangi fay üzerinde olacağını kesinlikle bilir. Ben bilemiyorum. Bugün 27 Şubat gece 4:17 itibariyle hala Samandağ’da 3lük 3 küsürlük depremler devam ediyor. Eğer Kıbrıs kuzeyinden Mersin ve Adana’ya giren fayda olacak olursa bu yıkıcı mini artçı deprem Mersin, Adana ve Hatay’ı etkiler. Faylar arazideki izi boyunca kırıldığına göre ve her kırılmada bu iz daha da uzadığına göre bu fay karada kırılsa bile bu kırılma deniz içerisinde devam edecektir, Tsunami tehlikesi vardır. Tsunami tehlikesi varsa eğer biz buna hazır mıyız ? Mesela;
Deniz suyunun hacmini sabit kabul edecek olursak, deniz altındaki kırılma sonucunda ne kadar su yükselecek ve bu miktar su karada sahilden itibaren kaç metre ya da kilometre ilerleyecek? Bunun bir formülü olmalı ve japonlar kesinlikle biliyordur. Depremin büyüklüğünü hesaplamak için uzunluk gerekiyor diye biliyorum logaritmalı bir formülü var. Acaba bu formül gibi büyüklük ve atım arasındaki bağlantı olan bir formül var mıdır varsa eğer bu formülden kabaracak su miktarını belirleyebiliriz diye düşünüyorum. Bu yazıyı okuyan jeologlar varsa bunu hesaplamanın metodunu bulsunlar diye düşünüyorum.
2- Öyle bir malzeme ile doğu anadolu fay zonu, Anadolu çaprazı, ve Hatay’daki fayların modeli yapılsın ki, elimizle ittirip bir deprem yarattığımızda bu depremler devam etsin yani biz bunu elimizle tutulur hale getirelim ve olası büyük deprem batıda olursa nasıl devam eder devam ederken nereleri etkiler, doğu kenarında olursa nasıl devam eder, devam ederken nereleri etkiler gibi bir ihtimallere dayalı öngörü yapmamızı sağlayacak bir model üretmiş olalım. Ama bu hangi malzeme olabilir bilemiyorum, jöleye karıştırılmış bir toprak olabilir sanki emin değilim. Bu yaşadığımız depremler bize gösterdi ki batı kenarına yakın depremler önce güneye indi sonra doğuya ilerledi. Jeoloji kesin yargılar ile yapılacak bir bilim değil. Yani anadolu çaprazında başladıktan sonra, Samandağ ve sonra Erbil’de olan depremler bize Arap plakası ile Anadolu blokunun arasındaki ilişkinin aynı dişli çark gibi olduğunu gösterdi. Şimdi ise ben daha Güney Doğu kısımda yani Zagroslarda devam edeceğini düşünüyorum